Poradnik dla pacjentów i ich rodzin

Decyzja o wykonaniu zabiegu

Decyzję o konieczności przeprowadzenia zabiegu podejmuje pacjent z lekarzem, który go leczy.

Następnie pacjent wyraża zgodę na wykonanie operacji. Musi ona przestrzegać obowiązującego prawa. Zgoda pacjenta jest warunkiem uprawniającym lekarza do wykonania zabiegu.

Przed oświadczeniem o zgodzie na wykonanie zabiegu pacjent ma prawo do wszelkich informacji o powikłaniach i okolicznościach mogących mieć znaczenie dla przebiegu planowanego zabiegu.

Dodatkowe badania

Przygotowanie do zabiegu obejmują dodatkowe badania takie jak: EKG oraz badania laboratoryjne wskazujące grupę krwi.

Konsultacje przed operacją

Przed zabiegiem przeprowadza się z pacjentem wywiad na temat jego stanu zdrowia, wszystkich alergii oraz przebytych operacji i powikłań, które wystąpiły w trakcie lub po ich przeprowadzeniu. Na podstawie zebranych informacji zaleca się niektórym pacjentom np. wykonanie dodatkowych badań, konsultacji specjalistycznych lub zmianę stosowanego leczenia.

Pozostawianie na czczo przed zabiegiem

Warunkiem gwarantującym bezpieczeństwo podczas przeprowadzania zabiegu jest pozostawanie pacjenta na czczo od wieczora poprzedzającego operację. Jest to reguła, która dotyczy wszystkich rodzajów znieczulenia (poza znieczuleniem miejscowym).

Przyjmowanie leków przed zabiegiem

Przed operacją pacjent musi poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i ich dawkach.

Szczegółowe instrukcje dotyczące przyjmowania leków kardiologicznych, przeciwpadaczkowych, przeciw nadciśnieniu i leków stosowanych w leczeniu cukrzycy otrzymacie Państwo podczas wizyty lekarskiej przed zabiegiem.

Znieczulenie starszych pacjentów

Coraz liczniejszą grupę pacjentów poddawanych zabiegom i znieczuleniu stanowią osoby starsze, którym współczesna anestezjologia gwarantuje bezpieczeństwo.

U pacjentów w starszym wieku ból pooperacyjny, odwodnienie i zakażenia sprzyjają, występującym krótkotrwale po operacji, zaburzeniom psychicznym takim jak np. dezorientacja.

Przyjęcie do szpitala

Poza tzw. chirurgią jednego dnia, najczęściej pacjent przyjmowany jest do szpitala w przeddzień lub kilka dni przed zabiegiem. Pacjent zgłasza się do Izby Przyjęć ze skierowaniem do szpitala i dokumentem tożsamości. Następnie wypełnia formularze przewidziane przepisami Ministra Zdrowia (m.in. upoważnienie do uzyskiwania informacji o stanie zdrowia). Po przebraniu się pacjent udaje się do oddziału zabiegowego, w którym opiekę nad nim przejmują pielęgniarki. Przeważnie pobierają one krew do badań laboratoryjnych i zakładają drogę dożylną (wenflon). Oczywiście podczas pobytu w szpitalu pacjent jest pod opieką lekarza prowadzącego.

W związku z tym, że wieczorem przed operacją pacjent bardzo często odczuwa lęk, jest zestresowany i nie może zasnąć, lekarz zleca podanie środków farmakologicznych.

Dzień przed planowanym zabiegiem odwiedzi Państwa również anestezjolog.

Na sali operacyjnej

W dzień zabiegu pacjent zostaje przewieziony na salę operacyjną.

W związku z Okołooperacyjną Kartą Kontrolną, która ma gwarantować bezpieczeństwo procedury medycznej, zostaniecie Państwo zapytani o personalia i planowany zabieg.

Następnie zostaniecie Państwo poddani znieczuleniu ogólnemu (narkozie) lub znieczuleniu podpajęczynówkowemu.

Znieczulenie ogólne rozpoczyna się indukcją znieczulenia. Najczęściej nakłada się na twarz pacjenta maskę, przez którą podaje się tlen medyczny. Środek znieczulający pacjent otrzymuje drogą dożylną przez kaniulę (wenflon). Po lekkim „zawrocie głowy” pacjent odczuwa coraz większą senność. Od tej chwili wszystko odbywa się poza jego świadomością. Po sprawdzeniu parametrów życiowych i ocenie głębokości snu, anestezjolog decyduje o przejściu do zabezpieczenia dróg oddechowych operowanej osoby. Następnie ponownie analizuje parametry życiowe pacjenta, ustawia pożądany przepływ środków znieczulających i stwierdza spełnienie warunków niezbędnych do rozpoczęcia operacji.

Wykonanie znieczulenia podpajęczynówkowego wygląda nieco inaczej. W celu podania odpowiedniej ilości środka znieczulającego anestezjolog wprowadza pacjentowi będącemu najczęściej w pozycji siedzącej z maksymalnie wygiętym kręgosłupem, specjalną, bardzo cienką igłę do kanału kręgowego. Środek znieczulający rozprzestrzenia się w płynie mózgowo-rdzeniowym i powoduje znieczulenie dolnej części ciała. Pacjent ma wrażenie „mrowienia” oraz „drętwienia” kończyn dolnych, pośladków i podbrzusza.

W przypadku każdego rodzaju znieczulenia praca zespołu chirurgicznego jest przez cały czas trawania zabiegu koordynowana z zespołem anestezjologicznym. Anestezjolog nadzoruje bez przerwy funkcje życiowe pacjenta.

W przypadku znieczulenia ogólnego (narkozy) pod koniec zabiegu zmniejsza się dawki stosowanych leków i gazów anestetycznych. Jest to faza wybudzania pacjenta ze znieczulenia. Czasami pacjent jest zdezorientowany i odczuwa trudności w oddychaniu. Anestezjolog informuje go o końcu zabiegu, zachęca do głębokiego oddychania i zapewnia o obecności lekarza.

Po ustabilizowaniu czynności życiowych pacjent zostaje przekazany do sali wybudzeń, która znajduje się blisko sali operacyjnej. W sali wybudzeń, w której chory przebywa pod kontrolą lekarza anestezjologa i pielęgniarek anestezjologicznych od 30 min. do 1 godz. po zabiegu, następuje dalsza stabilizacja czynności życiowych i podanie pierwszej dawki leków przeciwbólowych.

Następnie po ocenie stanu pacjenta, opuszcza on w asyście pielęgniarki blok operacyjny.

W zależności od operacji, chorób towarzyszących oraz wystąpienia powikłań pooperacyjnych pacjnet opuszcza oddział w dzień zabiegu lub w ciągu kilku następnych dni. Żeby zapobiec zakażeniom szpitalnym, pobyt pacjenta w oddziale trwa nie dłużej niż to konieczne.

Najczęstsze problemy pojawiające się po operacji

Do problemów najczęściej pojawiających się po operacjach zalicza się:

1. Nudności i wymioty – stosowanie nowoczesnych leków znieczulających i przeciwwymiotnych znacznie obniża ryzyko ich wystąpienia, które w ogólnej populacji chorych wynosi 20-30%.
2. Ból gardła – może mu towarzyszyć chrypka. W jego znieczulaniu stosuje się łagodne środki przeciwbólowe i doustne płyny.
3. Dreszcze – pojawiają się bardzo często po zabiegu. Ich przyczyną jest działanie podanych środków farmakologicznych.
4. Ból głowy – dotyka najczęściej pacjentów podatnych na takie dolegliwości.
5. Osłabienie i zmęczenie – zwykle pojawiają się w ciągu pierwszych 24 godzin po zabiegu.

Lekki ból pooperacyjny można niwelować lekami podawanymi doustnie. Tylko skomplikowane zabiegi są przyczyną odczuwania dokuczliwego bólu, zwalczanego silniejszymi lekami przeciwbólowymi podawanymi drogą iniekcji.

Obecnie w leczeniu przeciwbólowym podaje się pacjentom leki z różnych grup farmakologicznych.

Uzależnienie od leków przeciwbólowych, którego obawiają się niektórzy pacjenci, zdarza się bardzo rzadko.

Sprawdź pozostałe artykuły:

• Przerost prostaty – reaguj zanim będzie za późno